Sejarah Kemerdekaan Malaysia

MALAYAN UNION:


Proses Pengenalan dan Reaksi Masyarakat Di Tanah Melayu

By: Mahadi





Proses perkembangan pemikiran kebangkitan masyarakat di negeri-negeri Melayu khususnya orang-orang Melayu bermula apabila pihak penjajah Jepun memberi kelonggaran kepada masyarakat tempatan membentuk organisasi mereka sendiri. Jepun dianggap sebagai pelindung dan pembela yang baru bagi menghadapi ancaman yang lebih besar daripada kuasa penjajah British dari barat. Jepunlah satu-satunya kuasa Timur yang dapat menolong untuk melepaskan diri daripada belenggu penjajah.



Setelah Jepun menyerah kalah, pihak British kembali menguasai Tanah Melayu tetapi pada masa ini semangat kebangsaan semakin membuak-buak apabila British ingin memperkenalkan satu konsep pemerintahan yang baru yang dikenali sebagai Malayan Union. Malayan Union adalah satu langkah pentadbiran yang sangat maju. Malayan Union bertujuan untuk mengadakan langkah-langkah bekerajaan sendiri, mngemaskinikan system pentadbiran dan menjadikan Tanah Melayu sebagai pusat pertahanan British yang penting di Asia Tenggara. Bagi usaha tersebut, Malayan Union ini akan dijadikan sebuah negeri kesatuan dengan kuasa pentadbiran secara langsung dari British dengan berwakilkan seorang Gabenor yang akan memegang kuasa eksekutif dan perundangan.





Sebagai langkah untuk menjayakannya, British menjalankan usaha mendapatkan tandatangan persetujuan daripada raja-raja Melayu. Untuk tujuan ini, Sir Harold Micheal telan dilantik sebagai wakil khas kerajaan British ke Tanah Melayu. Di antara 20 Oktober dengan 21 Disember 1945, hanya kira-kira dua bulan sahaja, MacMicheal telah berjaya memperolehi tandatangan kesemua sembilan raja-raja Melayu.



Tindakan MacMicheal ini memcetuskan kemarahan orang-orang Melayu dan Raja-raja Melayu. Ini disebabkan cara mendapatkan persetujuan ini melalui ugutan dan paksaan serta putar belitnya. Contoh pakasaan dapat dilihat dalam Surat Sultan Kedah yang menyatakan:



“saya telah diberi kata dua dengan mulut dengan masa yang dihadkan dan jikalau saya menolak daripada menurunkan tandatangan ke atas apa yang saya katakana alat menyerah diri pengganti saya yang akan menurunkan tandatangannya, akan dilantik. Ahli-ahli Majlis Mesyuarat Negeri telah terpaksa menurunkan tandatangan dengan mengaku mereka akan menasihatkan saya supaya meneurunkan tandatangan. Saya telah diberitahu iaitu perkara itu adalah perkara sahsiah dan sulit dan saya pula tidak dibenarkan menceritakan apa yang telah berlaku”.





Taktik penipuan MacMicheal dapat dilihat melalui juga pengakuan beberapa orang sultan. Sultan Kelantan iaitu Sultan Ibrahim telah mendedahkan perkara sebenar seperti yang dilaporkan dalam akhbar Warta Negara bertarikh 22.1.1946:

“Penandatangani perjanjian 15 Disenber 1945 oleh Sultan Ibrahim adalah tiada diberi peluang memerhati isi kandungan kertas putih kepada baginda dan penasihatnya”.





Dalam satu contoh lagi yang kita boleh lihat ialah cara MacMicheal yang begitu bijak menggunakan keuzuran dan ‘kebodohan’ raja-raja Melayu dalam persetujuan pemindahan kuasa ini. Apatah lagi raja-raja Melayu ini tidak mempunyai atau diberi peluang untuk meneliti kandungan Malayan Union ini. Nasihat para pembesar hanya dipandang enteng oleh mata penjajah British.



Peristiwa ini telah menimbulkan kemarahan masyarakat Melayu. Mereka merasa terhina kerana raja-raja Melayu telah diperas ugut oleh British. Apatah lagi penubuhan Malayan Union akan menjejaskan kepentingan orang Melayu dibumi sendiri. Sebagai melahirkan bantahan ini, beberapa tunjuk perasaan telah diadakan. Pada 15 Disember 1945, Kesatuan Melayu Kelantan yang disertai seramai 10 ribu orang telah berkumpul dihadapan istana di Kota Bharu semasa MacMicheal menemui Sultan Kelantan bagai mendapatkan tandantangan baginda.



Dalam usaha penentangan yang banyak digerakkan oleh golongan elit tradisional ini, sebenarnya ada juga golongan yang menyokong penubuhan Malayan Union. Mereka ini ialah dalam Parti Kebangsaan Melayu Malaya. Tujuan penyokongan mereka bukanlah untuk ‘mencurah minyak dalam api’ tetapi tujuan mereka ingin mengapuskan feudalisme yang mereka merasakan kemewahan hanya dinikmati oleh golongan atasan manakala golongan bawahan masih lagi seperti ‘katak dibawah tempurung’. Dasar PKMM ini selari dengan matlamat Malayan Union. Menurut PKMM:

“Mereka itu sentiasa terpengaruh dengan orang-orang yang diatasnya dan lazimnya orang di atas itu mengaku ia bayangan Tuhan, Khalifah dan penaung agama Islam.”



Namun demikian tidak bermaksud PKMM menyokong Malayan Union hingga ke akhirnya kerana pada saat penubuhan, mereka berpaling tadah menyokong matlamat Kongres Melayu 1946 di bawah pimpinan Yang Dipertua Pergerakan Melayu Semanjung Johor (PMSJ), Dato’ Onn Jaafar. PKMM menolak Malayan Union pada masa ini kerana kewujudan Malayan Union nanti akan menghapuskan kuasa sultan, pemberian hak kewarganegaraan yang sama dan mudah kepada orang asing, cara pengenalan Malayan Union yang berunsurkan tidak demokratik dan pemisahan Singapura daripada Malayan Union.



Berbalik kepada situasi pada awal perbicangan tadi, kita dapat menggambarkan betapa tingginya kesedaran masyarakat Melayu pada ketika itu. Bibit-bibit kesedaran masyarakat Melayu mulai disemai subur sejak pendudukan Jepun lagi. Selain itu juga , latar belakang social pendidikan dan prasarana awam ketika itu menjadi kekangan kepada perhimpunan sebesar itu. Namun demikian, kesedran pemikiran tiggi terhadap hak-hak mereka akibat dasar-dasar semasa pemerintahan Jepun berjaya menapis segala bentuk kekangan tersebut.





Walaupun tentangan berapi-api, namun kesemua tandatangan sultan mudah diperolehi oleh MacMicheal. Ini bermakna secara langsung hak dan kedaulatan raja-raja terhapus walaupun hakikatnya persetujuan yang telah diperolehi oleh British tidak diiktiraf dan dianggap tidak oleh orang-orang Melayu. Ekoran daripada itu, pada 1 Januari 1946, Pergerakan Melayu Johor telah ditubuhkan dan dipengerusikan oleh Dato’ Onn Jaafar. Pada 10 Februari 1946, Gerakan Melayu Semenanjung (Johor) yang disertai 15 000 termasuk 450 wanita melakukan demonstrasi yang diketuai oleh Dato’ Onn Jaafar. Pada bulan Mac 1946, kira-kira 200 wakil pertubuhan Melayu yang mewakili 41 buah badan telah berhimpun di Kuala Lumpur dalam Kongres Melayu Semenanjung. Perhimpunan kongres ini disertai dalah bertujuan untuk membincangkan pergerakan nasionalisme Melayu dan kempen yang mesti diselaraskan untuk menentang Malayan Union.



Penentang terhadap Malayan Union melalui pelbagai cara. Akhbar sebagai salah satu medium dalam usaha membangkitkan kesedaran masyarakat Melayu agar bangun untuk menentang propaganda Birtish ini. Maklumat yang disebarkan berkisar tentang perjuangan-perjuangan pemimpim tempatan seperti Dato’ Onn Jaafar. Antara akhbar yang digunakan ialah Warta Negara, Utusan Melayu dan Majlis. Utusan Melayu banyak mengemukakan idea-idea bagi membuka minda orang-orang Melayu bersatu menentang Malayan Union. Manakala Warta Negara menyiarkan berita-berita penentangan di neger-negeri Utara. Umpamanya, Warta Negara menyiarkan berita perarakan raksasa yang diterajui oleh Persatuan Melayu Kedah menentang Malayan Union yang disertai oleh semua lapisan masyarakat pada 19 Januari 1946. muka depan akhbar tersebut bertajuk “Lebih daripada 50 000 Orang Melayu Kedah Membantuh Kesatuan Malaya”.



Penentangan yng hebat terhadap proses pengenalan Malayan Union tercetus kerana isi kandungan kesatuan yang ingin diadakan memang ‘gila’ dan kesannya dalam jangka panjang akan membuahkan masyarakat Melayu akan merempat di tanah air sendiri. Selain daripada hak-hak keistimewaan raja-raja Melayu tergugat, syarat kerakyatan berdasarkan Jus Soli kepada bangsa imigran Cina dan India merupakan satu tamparan yang hebat kepada masyarakat pribumi. Orang Melayu bimbang akan hak kerakyatan yang longgar akan menjadikan kaum pendatang melebihi bilangan penduduk kaum bumiputera. Ini terbukti pada tahu8n 1947, jumlah penduduk orang Melayu hanya 49.46% daripada jumlah pebduduk di Tanah Melayu.



Implikasinya, kedudukan politik dan ekonomi orang Melayu akan terjejas, kaum-kaum pendatang ini akan lebih berani mengekplotasi ekonomi sesuka hati kerana mempunyai hak-hak yang sama, sebelum ini keistimewaan hanya untuk kaum bumiputera sahaja. Kesangsian orang Melayu semakin menebal kepada orang-otang khususnya kerana kewarganegaraan yang sama juga akan menjejaskan hak orang Melayu dari aspek politik. Sekiranya oarng Cina dapat menguasai politik tanah Melayu, sudah pasti corak pemerintahan komusis akan dipaksikan kerana di China, pengaruh Koumintang mendominasi pemerintahan di China.

Sebenarnya kalau kita teliti, kerenggangan hubungan Melayu dan Cina ini ‘berkuatkuasa’ apabila Jepun menduduki Tanah Melayu. Dasar Jepun terhadap kedua-dua bangsa ini amat berbeza. Layanan ke atas masyarakat Melayu begitu baik sekali kerana mereka ingin mempengaruhi masyarakat tempatan. Terdapat juga pemimpin tempatan dilantik memegang jawatan Pegawai Daerah. Keadaan ini begitu berbeza terhadap orang Cina kerana Jepun sudah lama berdendam dengan China sebelum era Perang Dunia I lagi.



Orang Melayu dipelawa memasuki tentera dan polis Jepun seperti kempetai. Pihak Jepun menggunakan orang Melayu untuk menentang orang Cina yang menyertai MPAJA (Malayan People Anti Japanese Army). Kesannya kebencian terhadap orang Melayu semakin marak. Permusuhan yang timbul dengan orang Cina menyedarkan orang Melayu untuk bangun memperjuangkan hak-hak kepentingan mereka bumiputera Melayu. Manakala di pihak Cina, kebencian semakin membuak-buak apabila Jepun menyerah kalah. Orang Cina yang sebelum ini menubuhkan Bintang Tiga telah keluar dari hutan telah memulakan huru-hara. Orang Melayu yang dikatakan bekerjasama dan menjadi tali barut Jepun telah dibunuh dengan kejam. Sikap dikriminasi Jepun ini menjadi titik tolak kepada perubahan pemikiran oaring Melayu kepada semangat nasionalisme. Kesedaran oarng-orang lebih terbuka dengan pemberian taraf kerakyatan yang begitu longgar dan mudah melalui syarat-syarat dalam perlembagaan Malayan Union.



Kesedaran pemikiran oaring Melayu terhadap penjajahan ditonjolkan dalam bentuk penentangan Malayan Union. Pengenalan Malayan Union akan menukar status Tanah Melayu kepada negeri jajahan British. Cantuman negeri-negeri Selat, NNMB dan NNMTB akan Tanah Jajahan Makhota British. British tidak perlu lagi susah-susah untuk mendapat persetujuan daripada sultan-sultan apabila ingin membuat sesuatu dasar terhadap kesatuan Malayan Union. Orang Melayu merasa lebih terhina kerana Tanah Melayu begitu mudah dijajah dengan hanya memperolehi tandatangan daripada raja-raja Melayu. Kedaulatan raja-raja Melayu telah tercemar sewenag-wenangnya.



Singapura pula diasingkan kerana penduduk Cina ramai, kedudukan strategic dan bertaraf pelabuhan bebas. Ia menjadi wilayah berasingan dan ditadbir oleh seorang gabenor. Ini meneimbulkan kemarahan orang Melayu kerana seolah-olah memihak kepada masyarakat Cina. Tindakan British ini dapatlah dianggap sebagi hukuman dan balas dendam terhadap Melayu kerana telah menyokong Jepun. James V. Allen dalam bukunya The Malayan Union mendakwa sejak kekalahan British di tangan Jepun, majority pegawai British bersikap anti Melayu kerana kecewa dengan tindakan orang Melayu bekerjasama dengan Jepun.



Pemisahan singapura daripada jajahan British dilihat sebagai satu tindakan yang mengenepikan orang-orang Melayu. Bentuk penjajahan British semakin ketara dengan menonjolkan sikap berkepentingan terhadap ekonomi dan politik semata-mata. Sekiranya rancangan Malayan Union berjaya dilaksanakan, ini bererti Tanah Melayu telah dikuasai penjajah. Sikap anti imperialisme barat ini telah dicetuskan Jepun dalam siri kempenya mengatakan bahawa orang Melayu berhak ke atas Tanah Melayu serta menganggap bangsa lain sebagai pendatang.



Hasil daripda Kongres Melayu Se-Malaysia lahirlah Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (PEKEMBAR). Terjemahan ini dalam Bahasa Inggerisnya iaitu United Malays National Organization (UMNO) pada 11 Mei 1946. Atas tiket UMNO, orang Melayu mula bersatu dengan mengenepikan semangat kenegerian sehingga semangat ini semakin berkurangan kerana semangat kebangsaan diutamakan. Menurut Zainal Abidin etc:



“pPada masa itu UMNO tidak mempunyai ahli perseorangan secara langsung. Keanggotanya terdiri daripada pertubuhan-pertubuhan. Seseorang yang hendak menjadi ahli UMNO hendaklah terlebih dahulu menjadi ahli pertubuhan seperti Perikatan Melayu Perak, Kesatuan Melayu Kedah, Persatuan Melayu Pahang. Menerusi persatuan-persatuan inilah seseorang itu menjadi ahli UMNO.”





Semangat yang ditunjukkan oleh persatuan orang-orang Melayu di setiap negeri mengenepikan semangat kenegerian melalui penyertaan dalam UMNO. Parti Kebangsaan Melayu Malaya (PKMM) di bawah pimpinan Ahmad Boestaman yang sebelum ini menyokong penubuhan Malayan Union akhirnya bekerjasama dengan UMNO. Perjuangan ingin mengubah sosio-ekonomi orang-orang Melayu.

Peranan yang dimaiankan oleh UMNO untuk membuka minda orang-orang Melayu agar bersatu dan bersemangat nasionalisme tinggi. Walaubagaimanapin, perjuangan UMNO bukanlah bertujuan untuk memperjuangkan kemerdekaan pada mulanya. Ini jelas melalui kata-kata Dato’ Onn Jaafar dalam Straits Echo bertarikh 3 Mac 1957:



“We have heard cries of merdeka. The desire for independence is natural. Inderpendece is not an easy thing to attain. I would ask the Malays to get personel independence first, independence by shunning ourself-interst and wirking for the wellbeing of the people we should equip ourselves equally before we seek to achieve independence. This cannot be done by calling for sheeding of blood but be done by uniting and stiving hard so that the words of Hang Tuah ‘Malay will be never eliminated’ become reality...”





Perjuangan sebenar UMNO adalah untuk menghalang pelaksanaan Malayan Union demi kepentingan raja-raja dan orang-orang Melayu. Hasil penentangan yang hebat daripada UMNO menyebabkan pihak British terpaksa ‘mengagalkan’ usaha mereka tentang tujuan penubuhan tersebut. UMNO berjaya dan sebagai gantinya, British bersetuju untuk membincangkan tentang penubuhan Persekutuan Tanah Melayu pada 20 Julai 1946.













BIBLIOGRAFI

 Barbara Watson Andaya dan Leopard Y. Andaya, 1983. Sejarah Malaysia (Terjemahaan), Petaling Jaya, MacMillan Publisher Sdn. Bhd



 Khoo Kay Kim, Sejarah Masyarakat Melayu Moden,, Edisi Kedua,1985. Jabatan Penerbitan Universiti Malaya, Kuala Lumpur,.



 Ismail Mohd Noor dan Muhamad Azahabi, Takkan Melayu Hilang Di Dunia, . Selangor, Pelanduk Publications.



 Mohamed Nordin Sopie, From Malayan Union To Singapore Separation. Political Unitication In The Malysia Region (1945-65) 1976. Kuala Lumpur Penerbit Universiti Malaya.



 Ramlah Adam, 2004. Gerakan Radikalisme Di Malaysia (1938-1965), Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan Pustaka.



 Ramlah Adam, Ahmad Boestaman: Satu Biografi Politik, 1994. , Kuala Lumpur Dewan Bahasa dan Pustaka.



 Tan Ding Eing, A Potrait Of Malaysia And Singapore,1975. Singapore, Oxford University Press.



 Zainal Abidin b. Abdul Wahid et.AI, Malaysia Warisan dan Perkembangan, Dewan Bahasa Dan Pustaka, Kuala Lumpur.







Wesite:

 http://www.geocities.com/cominglucky kesanjepun.htm

 http://www.geocities.com/coming lucky.mu.htm